***

 

Wprowadzenie

Runy pojawiły się w czasach Wikingów, w czasach Odyna, boga-władcy w mitologii skandynawskiej, w czasach, kiedy barkasy przypłynęły do fiordów z misją wojenną. U Wikingów rozprzestrzeniona była legenda, że koń Odyna – Sleipnira – miał na zębach wygrawerowane symbole run. Możliwe, że to z tego powodu dziewiętnastą runę nazwano Ehwaz, czyli koń.

Na szczęście runy i runiczne symbole nie znikły razem z Wikingami. Dzięki współczesnym środkom przekazu cała masa ludzi, którzy inaczej nie wiedzieliby niczego o nich, dobrze zna ich styl życia, ich bogów, ale jednak nadal niewielu wie, że mądrość i wiedza tego starożytnego narodu zachowała się do naszych czasów w następstwie wykorzystywania run.

Każda runa odzwierciedla w symbolicznej formie nie tylko literę alfabetu, ale i głęboko mistyczne i wróżebne znaczenie oraz energię kosmiczną.

Runologia to całkiem konkretna nauka. Wiele prawd nie straciło swego znaczenia do dziś, a wiele badań w tej dziedzinie ma ogromnie ważne znaczenie.

 

***

 

1: CZYM JEST FUTHARK?

Runy często nazywane są futharkiem, futhorkiem lub futharkiem starszym, od nazw pierwszych 6 liter alfabetu runicznego w tradycyjnej kolejności. Starogrecki porządek liter został nazwany od pierwszych dwóch liter alfabetem (alfa i beta), a łaciński – od pierwszych trzech ABC. Zgodnie z tą zasadą germański porządek liter nazywał się od pierwszych liter f-u-th-a-r-k. Ponieważ futhark zaczyna się od głoski f, a w związku z tym słowo „alfabet” do niego nie pasuje, to mimo wszystko w podejściu naukowym stosuje się tą nazwę. Alfabet runiczny przez wiele lat swego istnienia ulegał różnym zmianom, zmieniały się znaki runiczne i ich sens, choć greckie i łacińskie litery zachowały trwałe struktury przez całe stulecia. To niezwykłe litery z dźwiękami, podobne do egipskich lub żydowskich znaków.

Kto interesował się historią i pochodzeniem języków, wie, że alfabet runiczny był początkowo językiem narodów północnogermańskich. Można tutaj zaobserwować podobieństwo między runicznymi i innymi starożytnymi językami, np. z celtyckim. Runy uważano za element magii, jako że ich pochodzenie jest nieznane.

Na przestrzeni wieków pojawił się cały szereg futharków. Być może odzwierciedlają się w tym także i podstawowe cechy germańskiego charakteru, któremu właściwy był nie tyle duży upór przy jednorazowym osiąganiu celu, co dalszy twórczy rozwój swoich osiągnięć. Starożytnym niemieckim ciągiem liter jest ogólny niemiecki futhark, który swoją nazwę uzyskał dzięki temu, że runiczne napisy zrobione z jego użyciem pojawiają się w całej starożytnej Germanii i w okresie historycznym, kiedy tworzyła się struktura narodowa – w latach 200-700 n. e.

Ogólny germański alfabet składał się z 24 liter, których kolejność uzyskano z północno i wschodniogermańskich tak zwanych alfabetycznych napisów na kamieniach i przedmiotach z metalu, a także z rękopisów. Jako przykład takich znalezisk mogą służyć: kamień z Gotlandii z początku V w., noszone jako amulety złote brakteaty znalezione w Szwecji z VI w., znaleziona w Burgundii, prawdopodobnie alemańska lub frankońska spinka-fibula z końca VI lub początku VII w, a także odkryta w Bośni kamienna kolumna z VI stulecia.

Żaden z tych zabytków nie zawiera pełnego futharku. Na kamieniu z Gotlandii pierwszą literę trzeba uzupełnić dodatkowymi liniami, na brakteacie ze Szwecji znak thurisaz na końcu zakryty jest uszkiem, na amuletach zaś brakuje piętnastej i szesnastej runy, a oprócz tego trzeci od końca i ostatni znak u góry są uszkodzone, na spince przy końcu napisu brakuje trzech ostatnich run, a na kolumnie z Bośni runa laukaz jest uszkodzona i również trzy ostatnie znaki nie są czytelne.

Zabytki zawierające runy, choć i pozwalają poznać znaczącą cześć tradycji, ale jednocześnie ujawniają, oprócz wymienionych braków i uszkodzeń, pewne różnice w formie i kolejności poszczególnych liter.

Różnice te mogą być uwarunkowane plemiennym zróżnicowaniem lub dążeniem rzeźbiarza do lżejszego przygotowywania napisów runicznych drogą uproszczenia trudnych znaków. Wszystkie znaki alfabetu runicznego pisze się liniami prostymi, tak samo jak pismo ogamiczne (język staro irlandzki), które poznamy na następnych stronach. Taką formę zapisu wymyślono zapewne po to, żeby łatwo było wykuć ten alfabet w kamieniu.

 

2: CZYM SĄ RUNY?

Alfabetem runicznym pokryte są kamienie znalezione w Skandynawii. Współcześnie nanosimy runy na kamienie, drewniane deseczki lub na karty i wykorzystujemy jako narzędzie do samopoznania i doskonalenia się. W różnych muzeach świata zebrano wiele takich kolekcji, a archeolodzy znajdują różne przedmioty z runicznymi napisami.

Do względnie niedawnych czasów o znakach runicznych wiedziało niewielu i oprócz Skandynawii mało gdzie były one wykorzystywane. Pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku symbolika run zaczęła przyciągać uwagę i dziś całe mnóstwo ludzi na całym świecie ją wykorzystuje.

Niestety, tradycyjne znaczenie run i sposób ich wykorzystania został po części utracony, a na jego miejsce została opracowana i sformułowana współczesna interpretacja. Tak jak Tarota, runy można pojmować intuicyjnie i współcześni profesjonaliści w większości przypadków słuchają swego wewnętrznego głosu podczas pracy z nimi.

Wszystko na to wskazuje, że symbole runiczne były wykuwane w kamieniach, po to, by zostały trwale zachowane i wykorzystywane jako środek łączności i kontaktu z bogami

 

Słowo runa (lub run) oznacza „tajemnicę”, „szept” lub „misterium” i nie powinno to dziwić, przecież ich oryginalne znaczenie nie było zapisywane, tak samo jak Kabały u żydów w czasach chalejskich, lecz jedynie przekazywane z ust do ust.

 

Runy są znakami, w które wcielił się Najwyższy energetyczno – intelektualny potencjał, dlatego każda odzwierciedla w symbolicznej formie nie tylko literę alfabetu, ale także głębokie magiczne, mistyczne i wróżebne znaczenie.

 

Runy, tak jak symbole Tarota, nie ograniczają swojego znaczenia tylko do wizerunku. W tych, na pierwszy rzut oka, nieprzemyślanych, symbolach zawarta jest nić wiążąca je z naszą podświadomością. Przy ich pomocy możemy rozszerzyć naszą świadomość i rzucić światło na interesujące nas zagadnienia.

 

Runy zapewniają pomoc w procesie rozumienia lekcji, jakie przynosi nam życie. Ich wewnętrzny sens wychodzi daleko poza ramy naszej świadomości. Zawsze dają prawidłowe odpowiedzi, ale czasem mogą być one nie takie, jakie chcielibyśmy usłyszeć. Z czasem pracując z runami, nauczycie się Uczniowie rozumieć ich język, rozszerzycie horyzonty wiedzy i możliwe, że Koło Losu poniesie Was w dobrym kierunku, w stronę tego co pragniecie.

 

Symbolizm występuje w wielu dziedzinach wiedzy. Cel wykorzystywania run polega na tym, żeby pozwolić symbolice przeniknąć w głąb serca i wejść w kontakt ze swoją wewnętrzna istotą. Runy pomagają zbudować zbudować most pomiędzy naszym logicznym rozumem i naszą nieświadomością.

 

Istnieją legendy mówiące o tym, że ostatni wielki mistrz – runolog zginął w Islandii w XVII w. Pierwszymi specjalistami od run byli prawdopodobnie kapłani i kapłanki, czyli mądrzy mężczyźni i kobiety, którzy zasięgali porad korzystając z kamieni runicznych. Współcześnie runy są dostępne dla wszystkich, w różnych formach i rozmiarach, wykonane na szerokim spektrum nośników.

 

Każda runa jest mnemoniczną, symboliczną i literową jednostką w liczbie pojedynczej. Przy czym można je wyrazić w formie staro angielskiego lub germańskiego pisma, współczesnego angielskiego, a także norweskiego i islandzkiego. Istnieją też i inne lingwistyczne ekwiwalentne powiązania.

 

 

 

***

 

Runy (alfabet runiczny) - alfabet używany do zapisu przez Ormian (wczesna starożytność), ludy germańskie (tzw. alfabet Futhark od pierwszych 6 liter) i celtyckie. Niekiedy nazwę "runy" odnosi się także do systemów piśmienniczych stosowanych przez ludy tureckie (tzw. alfabet orchońskie) oraz Madziarów (Węgrów) (tzw. rowasz). Używany również w obrzędach magicznych. Staro nordyckie słowo *run oznacza 'tajemnicę', 'sekret'.

 

Według wierzeń nordyckich runy podarował ludziom bóg Odyn. Najprawdopodobniej alfabet ten został zapożyczony od ludów północnej Italii (alfabet alpejski). Niektórzy badacze zwracają uwagę na jego powiązania z alfabetem fenickim, hebrajskim, czy greckim. Runy starszego futharku odpowiadają zarówno graficznie jak i fonetycznie odpowiednim literom alfabetu greckiego będącego przodkiem wszystkich alfabetów europejskich, a zarazem najwcześniejszym alfabetem uwzględniającym samogłoski:

 

*

 

Fehu = Wau

*

 

Uruz = Ypsilon

*

 

Thurisaz = Delta

*

 

Ansuz = Alfa

*

 

Raido = Ro

*

 

Kaunan = Gamma

*

 

Gebo = Chi

*

 

Wunjo = Wau

*

 

Haglaz = Heta

*

 

Naudiz = Ni

*

 

Isaz = Iota

*

 

Jeran = Jot

*

 

Eihwaz = Jot

*

 

Pertho = Pi

*

 

Algiz = Sampi

*

 

Sowilo = Sigma

*

 

Tiwaz = Tau

*

 

Berkanan = Beta

*

 

Ehwaz = Epsilon

*

 

Mannaz = Mi

*

 

Laguz = Lambda

*

 

Ingwaz = Qoppa

*

 

Dagaz = Delta

*

 

Othalan = Omega

 

Runy były używane do zapisu krótkich inskrypcji w drewnie, metalu czy na kamieniach (tzw. kamienie runiczne). Kształt liter tego alfabetu (głównie proste linie, mało łuków) ułatwiał zapis na takich powierzchniach.

 

Do run, oprócz ich znaczenia fonetycznego, było także przypisane dodatkowe, słowne znaczenie. Na przykład runa þ (th) oznaczała w futharku, tyle co thorn (cierń).

 

Choć runy są prawdopodobnie nieco starsze, najstarsze znane zapisy runiczne pochodzą z 200 r. Są one zresztą bardzo krótkie i trudne do przetłumaczenia. Do ok. 650 r. stosowano tzw. starszy futhark (zwany tak od pierwszych sześciu run: F - U - Þ - A - R - K → zobacz rycinę obok), liczący 24 znaki. Później alfabet runiczny zaczął się różnicować: w Norwegii i Szkocji używano futharku z 16 lub 18 runami, natomiast w Anglii rozwinął się alfabet zwany futhork w różnych odmianach, z 24, 28 lub nawet 31 runami. Zmiana nazwy wiąże się ze zmianą czwartej litery runicznej. Runami zapisywano głównie języki germańskie, choć odnaleziono kilka zapisów w łacinie. Przestano ich używać około roku 1000, poza jedynie Skandynawią, gdzie przetrwały jeszcze kilka wieków. Ale i tam wyparł je wreszcie alfabet łaciński.

 

Według zwolenników Nowej Ery runy są symbolami działającymi na zasadzie "promieniowania kształtów". Każdy symbol przywołuje subtelne energie ze świata ducha i z kosmosu. Według nich runy wywierają wpływ na podświadomość, aktywując siły psychiczne, które są ukryte pod progiem świadomości. Przez starożytnych używane były np. wyryte na łodziach bojowych czy mieczach podczas wojny, co miało zapewniać moc i ochronę. Współcześnie runy są używane przez niektóre osoby m.in. do kształtowania osobowości (tzn. wzmacniania pewnych cech adepta i eliminowania innych, jak lęk, strach itp.). Nie zostało to jednak w żaden sposób potwierdzone przez naukę.

 

***